‘Tippen’ over Rolex: ontslag op staande voet?
Op 8 maart 2021 wees het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden een beschikking die ons een inkijkje geeft in de wijze waarop horlogefabrikant Rolex zijn exclusiviteit borgt en voorkomt dat horloges op de ‘grijze markt’ – de handel via niet-officiële distributiekanalen – belanden. De zaak is daarnaast interessant vanwege de overwegingen over het te leveren bewijs van het bestaan van de ontslaggrond.
Bedrijfsregels: ‘tipverbod’
De zaak ziet op een werknemer die in dienst is van Gassan Schiphol B.V.. Gassan verkoopt onder meer horloges van het merk Rolex. Rolex stelt als voorwaarde dat de horloges uitsluitend aan liefhebbers worden verkocht. Rolex wil hiermee voorkomen dat de horloges als handelswaar op de ‘grijze markt’ belanden en heeft in dat kader aan dealers een aantal verplichtingen opgelegd die een dergelijke doorverkoop moeten belemmeren. Eén van de voorwaarden die in dat verband door Rolex verbonden zijn aan de verkoop van de horloges door Gassan, is dat het verboden is om derden te tippen over de aanwezigheid van een Rolex in de winkel. Om die voorwaarde te borgen in de organisatie heeft Gassan aan haar medewerkers een verbod opgelegd om derden te informeren over de aanwezigheid van (nieuwe) Rolex horloges in de winkel.
Ontslag op staande voet
Op 22 augustus 2019 ontsloeg Gassan een werknemer op staande voet. Deze werknemer, die ongeveer anderhalf jaar in dienst was van Gassan als verkoopmedewerker, zou een derde hebben getipt over de aanwezigheid van een zeldzame zwarte Rolex Submariner in de winkel. De werknemer was al eens gewaarschuwd over mogelijke schending van het verbod om derden te tippen over de bij Gassan aanwezige voorraad en hem was duidelijk gemaakt dat Gassan dat niet tolereert.
De werknemer vecht het ontslag op staande voet aan. De Rechtbank Midden-Nederland, locatie Almere gaf bij tussenbeschikking van 28 januari 2020 een bewijsopdracht aan Gassan. Gassan diende de aan het ontslag ten grondslag gelegde dringende reden te bewijzen, namelijk dat de werknemer de betreffende derde had getipt. Vervolgens oordeelde de kantonrechter op 22 juli 2020 dat Gassan niet geslaagd was in het bewijs. Het verzoek tot vernietiging van het ontslag op staande voet werd daarom toegewezen.
Bewijs van de ontslaggrond
In hoger beroep staat de beslissing van de kantonrechter over het bewijs ter discussie. De werknemer zou volgens Gassan onder meer de kantonrechter niet juist hebben geïnformeerd en op grond daarvan hadden zijn verzoeken volgens Gassan moeten worden afgewezen.
Uitgangspunt bij de beoordeling van de aanwezigheid van de voor een ontslag op staande voet aangevoerde grond, is dat de werkgever die zich op die dringende reden beroept bij gemotiveerde betwisting het bestaan daarvan moet bewijzen. Het gerechtshof oordeelt net als de kantonrechter dat nu de werknemer eerder gewaarschuwd is en een memo heeft ondertekend waarin staat dat hij geen informatie over de beschikbare voorraad mag delen met derden, het ontslag op staande voet terecht gegeven is als vast komt te staan dat de werknemer de derde getipt heeft. Het hof waardeert het al geleverde bewijs echter anders dan de kantonrechter. Het hof oordeelt op basis van onder meer de vage en inconsistente manier waarop de werknemer verklaringen afgelegd heeft (hij weigerde onder meer de naam te noemen van een persoon die hij rond het tijdstip van verkoop van de Rolex veelvuldig gebeld had), dat voorlopig bewezen is dat hij de betrokken derde heeft getipt over de aanwezigheid van de Rolex. Daarmee wordt de dringende reden bewezen geacht, tenzij de werknemer kan bewijzen dat hij die derde niet heeft getipt. Het hof legt uitgebreid uit waarom voorshands bewezen wordt geacht dat de werknemer de derde getipt heeft. Alle feiten en omstandigheden worden door het hof opgesomd. Daaruit blijkt onder meer dat de betreffende derde de gebruikelijke daglimiet voor het pinnen van de koopsom moet hebben verhoogd en dat hij het horloge voor € 6.487,- heeft gekocht terwijl het hem niet paste, waarna het horloge een paar uur later verkocht werd aan een juwelier in Amsterdam die het voor € 10.600 te koop gezet heeft. De werknemer lijkt zijn dienst speciaal te hebben geruild om deze deal te kunnen realiseren.
De werknemer wordt door het hof in de gelegenheid gesteld om aan te tonen dat het anders gegaan is dan de werkgever heeft gesteld. Daarmee wordt een gevolg verbonden aan het feit dat de werknemer zonder goede reden de relevante feiten niet volledig aanvoert. Zijn manier van verklaren deed het hof vermoeden dat hij niet de waarheid gesproken heeft. De werknemer kan proberen om tegenbewijs te leveren. Slaagt de werknemer in het bewijs, dan is er geen sprake van een dringende reden voor het ontslag op staande voet. Slaagt de werknemer niet in het bewijs, dan blijft het ontslag op staande voet overeind.
Tot slot
Dit arrest bevestigt dat in het geval een werkgever duidelijke regels stelt en daar strak de hand aan houdt, schending van die regels de werknemer op een ontslag op staande voet kan komen te staan. Het arrest leert ons ook dat zelfs als van een behoorlijk duidelijke schending van die regels sprake lijkt te zijn, een ontslag op staande voet nog steeds geen gelopen race is. Waarschijnlijk dacht Gassan hier een evident geval van schending van het “tipverbod” aan de orde te hebben. Het heeft er inderdaad alle schijn van dat de werknemer een derde getipt heeft en mogelijk een deel van de winst op het horloge in zijn zak gestoken heeft. Het is echter aan de werkgever om dat volledig te bewijzen. De werknemer had in de betreffende zaak de stellingen van de werkgever gemotiveerd betwist, waardoor bewijslevering aan de orde komt. Als de werknemer werkelijk alle schijn tegen heeft, dan kan de rechter tot een ‘voorshands bewezenverklaring’ komen zoals in deze zaak. Het bewijsrisico blijft echter bij de werkgever. Als de werknemer het tegenbewijs levert, dan kan na jaren procederen komen vast te staan dat het ontslag op staande voet onterecht was.
Het feit dat jarenlang geprocedeerd kan worden over wat aanvankelijk een heel duidelijke dringende reden leek, geeft aanleiding om altijd goed na te denken of een ontslag op staande voet verstandig is. Mocht je daarover twijfelen, neem dan gerust contact met ons op.
